Tamadun Mesopotamia

Monday 30 July 2012

Lokasi

·      Tamadun terawal di dunia

·      Lahir di wilayah (Mesopotamia)

·      Mesopotamia berasal dari Bahasa Yunani yang bermakna tanah di antara dua sungai

·      Terletak di antara Sg. Tigris & Sg. Euphrates yang mengalir dari kawasan pergunungan Turki ke tanah lembah & pamah Iraq hingga ke Teluk Persi

·      Dikelilingi oleh pergunungan Zagros di bahagian timur laut, dataran tinggi Arab di bahagian barat daya dan Teluk Parsi di bahagian selatan 

Kerangka masa

·      Berkambang daripada petempatan awal Zaman Neolitik antara tahun 7000-5000S.M.

·      Berkembang menjadi pusat tamadun awal pada 3500S.M.

·      Kerajaan Sumeria ialah kerajaan terawal yang jatuh di lembah Mesopotamia(3500S.M.) manakala Kerajaan Chaldea ialah kerajaan yang terakhir(539S.M.)

·      Tamadun Mesopotamia dapat dibahagikan kepada 7 zaman perintah:

          Ø  Kerajaan Sumeria – 3500-2340S.SM.

          Ø  Kerajaan Akkad – 2371-2006S.M.

          Ø  Kerajaan Ur – 2113-2006S.M.

          Ø  Kerajaan Babylon Awal atau Lama –                     2000-1530S.M.

          Ø  Kerajaan Kassites – 1530-1100S.M.

          Ø  Kerajaan Assyria – 1100-626S.M.

Ø  Kerajaan Chaldea – 626-539S.M.

·      Selepas Kerajaan Chaldea, Parsi menguasai wilayah Mesopotamia

·      Kerajaan Sumeria, Akkad, Ur, Babylon Lama & Assyria merupakan penyumbang penting kepada tamadun Mesopotamia

Proses Pembentukan

·      Tamadun Mesopotamia dapat dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu bahagian utara & bahagian selatan

·      Bahagia utara – Bandar Baghdad meliputi kawasan Sg.Tigris hingga ke utara termasuk Sg.Zab yang dikenali sebagai Assyria

·      Bahagian selatan – Bandar Baghdad meliputi kawasan Sg.Tigris & Sg.Euphrates yang hamper bercantum & dikenali sebagai Babylon. Babylon dibahagikan kepada 2 kawasan, iaitu Akkad di utara & Sumeria di selatan

·      Tamadun Mesopotamia dikatakan mula berkembang di selatan, iaitu Sumer oleh orang Sumeria

·      Orang Sumeria bukan peneroka awal kerana sebelum ini kebudayaan Neolitik telah wujud serta berkambang di wilayah ini

·      Ketibaan Orang Sumeria telah membawa kemajuan kepada Tamadun Mesopotamia

·      Tanah ditebus guna & system pengairan dibina di situ untuk tujuan pertanian

·      Petempatan atau perkampungan mula didirikan di sepanjang sungai

·      Hasil pertanian meningkat & meyebabkan jumlah penduduk bertambah

·      Perkampungan-perkampungan di situ kemudian menjadi Bandar & selanjutnya muncul beberapa buah negara kota

·      Kota yang penting pada masa itu ialah Ur, Assur, Lagash, Uruk, Eridu, Nippur & Mari

·      Semua negara kota ini terletak di sepanjang sungai & terusan

Ciri-ciri Tamadun Mesopotamia

Petempatan Kekal

·      Munculnya negara kota seperti Ur, Urech, Eridu, Kish, Assur & Nippur

·      Kota-kota terletak di kawasan tanah pamah lazimnya di tepi sungai atau tasik

·      Kota tersebut mudah dihubungi dengan alat pengangkutan seperti kapal, pedati & keldai untuk membolehkan aktiviti perdagangan berkembang

·      Setiap kota mempunyai unit politik dan agama tersendiri

·      Kebanyakan kota di Mesopotamia mempunyai bahagian pusat kota, luar kota, tembok kota dan pelabuhan

·      Setiap negara kota dilindungi oleh kubu pertahanan & pelbagai bentuk pintu gerbang yang menjadi lambang kekayaan negara kota

·      Istana, rumah kediaman, rumah ibadat (zigurat), rumah kedai & pasar juga wujud di dalam kota

·      Jalan yang lurus & lebar juga dibina

·      Zigurat merupakan pusat kota kerana menjadi tumpuan masyarakat Mesopotamia ketika itu 

Organisasi Sosial

·       Masyarakat Mesopotamia terbahagi kepada 2 golongan, iaitu golongan pemerintah & golongan rakyat

·       Golongan pemerintah yang terdiri daripada raja, ketua pendeta, pemimpin tentera & orang bangsawan

·       Golongan rakyat yang terdiri daripada rakyat bebas (petani, pedagang & artisan) & hamba (tawanan perang yang merupakan tempat yang terendah dalam masyarakat Mesopotamia)

Sistem Pemerintahan

·      Raja merupakan pemerintah kerajaan.

·      Sistem pemerintahan beraja berbentuk teokrasi, iaitu raja dianggap sebagai wakil tuhan

·      Namun, masyarakat tidak menyembah raja mereka kecuali pada zaman pemerintahan Raja Naramsin(2291-2255S.M.) di Akkad

·      Beliau mamaksa rakyat menyembahnya kerana menganggap dirinya terlalu agung kkerana kejayaannya membina empayar yang luas

·      Beliau juga menggelar dirinya sebagai ‘Raja Empat Penjuru Alam’ kerana kejayaan tersebut

·      Raja ialah pemilik negara kota, ketua pentadbir, ketua tentera dan ketua pendeta

·      Raja Mesopotamia juga berperanan sebagai ketua agama

·      Ahli keluarga diraja dilantik oleh raja untuk memgang jawatan-jawatan penting di ziggurat

·      Bentuk pentabitan zigurat juga ditentukan raja

·      Zigurat merupakan pusat keaamaan yang  juga berfungsi sebagai pusat pentadbiran, perdagangan dan pusat penyimpanan khazanah negara

·      Raja berkuasa dalam segala aspek kerajaan dan pentadbiran. Hal ini termasuklah soal tanah, cukai, hasil pertanian dan perdagangan

·      Raja dibantu oleh golongan bangsawan  yang biasanya mempunyai pertalian dengan keluarga diraja. Mereka dilantik menjadi pengawai kerajaan

Pengkhususan Pekerjaan

·      Apabila berlaki lebihan hasil pertanian, maka wujud kepelbagaian kegiatan ekonomi atau pengkhususan kerja di Mesopotamia. Mereka menjadi peniaga, pedagang dan artisan

·      Saudagar dan peniaga Mesopotamia bukan sekadar menjalankan perdagangan mereka di kawasan sekiar Mesopotamia, tetapi juga di kawasan sekitar Lembah Indus

·      Perdagangan luar ini penting untuk menukar hasil pertanian mereka bagi memperoleh bahan mentah yang tidak terdapat di Mesopotamia seperti logam, emas, perak dan kayu

·      Akibat pertambahan penduduk di negara kota, ada yang menjadi tukang rumah untuk membina rumah yang lebih banyak

·      Terdapat juga rakyat yang menjadi anggota tentera untuk mempertahankan negara

·      Terdapat anggota masyarakat yang menjadi pengusaha atau pembuat tekstil, barang tembikar dan alat keperluan harian

Bahasa & Tulisan

·      Sistem tulisan diwujudkan dengan berkembangnya ilmu pengetahuan

·      Sistem tulisan digunakan untuk melicinkan urusan perdagangan & pentadbiran

·      Tulisan orang Sumeria pada mulanya berbentuk gambar, kemudiannya dipermudahkan dalam bentuk symbol lalu wujud system tulisan berbentuk pepaku yang dikenali sebagai cuneiform

·      Tulisan ditulis pada tanah liat kerana bahan untuk membuat kertas belum wujud pada tamadun itu 

Sumbangan Tamadun Mesopotamia

Perundangan

·      Kod undang-undang Hammurabimerupakan kod undang-undang yang tertua di dunia

·      Kod ini digubal oleh Raja Hammurabi (pemerintah Babylon) & manjadi dasar perundangan dalam Tamadun Mesopotamia

·      Kod Hammurabi Berjaya memainkan peranan penting dalam

Ø  Mengelakkan masalah dalam masyarakat yang pelbagai kaum & terdiri daripada susn lapis yang berbeza

Ø  Mewujudkan perpaduan & mengukuhkan system organisasi masyarakat

Ø  Membantu Tamadun Mesopotamia bertahan untuk jangka masa yang panjang, iaitu lebih kurang 3000 tahun (3500-539S.M.)

Ciri-ciri kod Hammurabi

·      Dipahat pada tembok & tiang-tiang besar yang tinggi supaya rakyat dapat membaca & mengetahui hak mereka

·      Prinsip utamanya ialah hukuman yang dikenakan hendaklah setimpal dengan kesalahan yang dilakunya, tetapi hukuman & denda adalah berbeza untuk lapisan masyarakat yang berlainan

·      Berperikemanusiaan & berteraskan hak rakyat terhadap keadilan

·      Megandungi kira-kira 282 undang-undang yang meliputi semua aspek kehidupan

           

Sistem Tulisan

·      Sistam tulisan yang mewujud telah membawa kepada perkembangan system pendidikan yang bertujuan untuk melahirkan jurutulis

·      Urusan pentadbiran & perniagaan yang dijalankan di Mesopotamia direkodkan oleh jurutulis mereka

·      Semua urusan jual beli disertakan dengan resit, ota urus niaga & surat kredit

·      Sistem tulisan juga telah menghasilkan tradisi kesusasteraan yang mencerminkan falsafah & cara hidup orang Mesopotamia seperti Epik Gilgamesh

·      Epik ini merupakan hasil kesusasteraan yang tertua di dunia 

Aspek Estetika

·      Cara membuat batu bata diperkenalkan kepada dunia oleh tamadun Mesopotamia

·      Pembinaan arca & tiang batu telah dicipta untuk mengindahkan lagi bangunan seperti zigurat

·      Contoh arca ialah patung Raja Gudea, pengasas empayar Sumeria

·      Raja Chaldea, iaitu Raja Nebuchadnezzar pula membina semula Babylon dengan begitu indah sehingga kawasan sekitar istananya dikenali sebagai “Tamadun Tergantung Babylon”

·      Dalam taman ini terdapat pelbagai jenis pokok serta pokok bunga yang ditanam pada binaan bertingkat di bukit berteres

·      Hal ini menampakkan seolah-olah taman ini tergantung

Pembinaan Empayar & Aspek Pentadbiran

·      Empayar pertama di dunia dibina oleh Raja Sargon (kerajaan Akkad) yang berjaya menyatukan wilayah di sekitar Mesopotamia

·      Hal ini diikuti oleh raja-raja tamadun lain, contohnya Firaun Tutmose III (Mesir Purba)

·      Kerajaan Mesopotamia juga merupakan kerajaan pertama dalam mewujudkan system pentadbiran yang teratur dengan wujudnya undang-undang, tatcara perdagangan & system perbandaran yang teratur 

Ilmu Astronomi

·      Penerapan pergerak bulan, bintang  & matahari  > perkembangan ilmu matematik & geometri

·      Penggunaan jalan laut (kompas)

·      Penciptaan kalender berasaskan system solar yang mengandungi 12 bulan dalam setahun 

Ilmu Perubatan

·      Dapat perhatian khusus (pemerintah Assyura)

·      Mementingkan kesihatan tentera

·      500 jenis ubat-ubatan (herba & ramuan)

Penciptaan Roda

·      Tujuan untuk menghasilkan kereta kuda untuk peperangan

·      Penciptaan kincir air

·      Penciptaan alat pengangkutan

·      Contohnya : kapal layar 

Batu Bata

·      Penciptaan daripada tanah liat

·      Mencipta arca & tiang batu

·      Contohnya : patung Raja Gudea

·      Arca & tiang batu dapat dilihat dalam seni bina zigurat